Diş hekimlerinin vergilendirmesi 1
Diş hekimleri serbest olarak çalışırken vergi dairesine başvurduklarında, vergi dairesince kendilerine 0001 Gelir Vergisi, 0015 Katma Değer Vergisi, 0003 Gelir Stopaj ve 0032 Gelir Geçici vergisi tanımlanacaktır.
Diş hekimlerinin vergilendirilmesi 2
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 65’inci maddesinde, her türlü serbest meslek faaliyetinden elde edilen kazançların, serbest meslek kazancı olduğu hüküm altına alınmıştır. Serbest meslek faaliyeti; sermayeden ziyade şahsi mesaiye ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan iş ve işlemlerin, bir iş verene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılması olarak tanımlanmıştır.
Söz konusu hükme göre, diş hekimlerinin çalışmaları gelir vergisi açısından genel olarak “serbest meslek kazancı” olarak tanımlanmıştır. Ancak, elde edilen gelirin özelliğine göre, gelirin unsuru değişebilecektir. Zira GVK’nın 2’nci maddesinde gelirin (7) farklı unsuru sayılmış olup, bunlardan birisi de serbest meslek kazancı, bir diğeri de ücret gelirleridir.
Serbest meslek kazancı nedir
Serbest meslek kazancının tarifi, GVK’nın 65’inci maddesinin 2. Fıkrasında şu şekilde hüküm altına alınmıştır:
“Serbest meslek faaliyeti; sermayeden ziyade şahsi mesaiye ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılmasıdır.”
Söz konusu hükme göre serbest meslek erbabı, herhangi bir kimseye bağlı olmadan kendi nam ve hesabına, kendi şahsi sorumluluğunda çalışan bilgi ve ihtisas sahibi kişi olarak tanımlanmıştır. İş hayatında genelde ücret ile serbest meslek kazancı birbirine karıştırılmaktadır.
Ücret, GVK’nın 61’inci maddesinde şu şekilde hüküm altına alınmıştır:
“Ücret, işverene tabi belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.(…)”
Buna göre, serbest meslek erbabı diş hekimleri/doktorlar/avukat/mimar/mali müşavir/veterinerler, kendi nam ve hesabına çalışıyorsa elde ettiği kazanç, GVK’nın 2’nci maddesinde sayılan kazanç unsurlarının tespiti açısından serbest meslek kazancı; eğer başka bir işverene tabi olarak çalışıyorsa elde etiği kazanç ücret kazancı olacaktır. Eğer doktorlar ortak bir şirket kurup sağlık işini yapıyorlarsa elde edecekleri kazanç, gelir unsuru açısından ticari kazanç olacaktır.
Serbest meslek erbabı
Serbest meslek erbabının tanımı, GVK’nın 66’ncı maddesinde yapılmış olup, bahse konu hüküm şu şekildedir:
“Serbest meslek faaliyetini mutat meslek halinde ifa edenler, serbest meslek erbabıdır. Serbest meslek faaliyetinin yanında meslekten başka bir iş veya görev ile devamlı olarak uğraşılması bu vasfı değiştirmeyecektir(…)”
Söz konusu Kanun hükmüne göre, serbest meslek faaliyetini mutat olarak devam ettirenler “serbest meslek erbabı” sayılacaktır. Bu kimselerin serbest mesleğin yanında başka bir işle uğraşmaları da bu vasıflarını değiştirmeyecektir.
Diş hekiminin elde ettiği gelirlere örnekler
Örnek1
Diş hekimi Mehmet, özel bir klinikte ücretli diş hekimi/iş gören olarak çalışmaktadır. Bu durumda Diş hekimi Mehmet’in elde ettiği gelir ücret geliri olacak ve GVK’nın 61 ila 63’üncü maddelerine göre tespit edilecek, aynı Kanunun 85 ve/veya 86’ncı maddelerine göre de beyan edilecektir.
Örnek2
Diş hekimi Selim, herhangi bir işverenin emir ve talimatlarına göre çalışmayı sevmeyen bir kişilik yapısına sahiptir. Bu nedenle, kendi kliniğini açmaya karar vermiş ve İstanbul’un Üsküdar ilçesinde denize münhasır bir mahalde ofis kiralamış ve bir nevi kendi mesleğinin patronu olmuştur. Bu durumda, diş hekimi Selim’in elde ettiği kazanç, gelir vergisi açısından serbest meslek kazancı olacak, elde edilen kazancın vergilendirmesi de GVK’nın 65 ila 68’inci maddesine göre tespit edilecek ve aynı Kanunun 85 ve/veya 86’ncı maddelerine göre beyan edilecektir.
Örnek3
Diş hekimi Fatih, hem kendi kliniğini açmış, hem de özel bir diş kliniğinde hekim olarak çalışmaktadır. Bu durumda, diş hekimi Fatih’in kendi kliniğinden elde ettiği kazanç serbest meslek kazancı olacak, özel diş kliniğinden elde ettiği meblağda ücret olacak ve bu iki gelir unsurunu da mezkûr Kanunun 85 ila 86’ncı maddelerine göre toplu olarak beyan edecektir.
Örnek4
Diş hekimi Abdullah, hem kendi kliniğini açmış hem de Ağız ve Diş Sağlığı Merekzinde hekim olarak çalışmaktadır. Bu durumda, Diş hekimi Abdullah’ın kendi kliniğinde elde ettiği kazanç serbest meslek kazancı olacak, ADSM’den elde ettiği meblağda ücret olacak ve bu iki gelir unsurunu da mezkûr Kanunun 85 ila 86’ncı maddelerine göre toplu olarak beyan edecektir.
Örnek5
Diş hekimi Muhammet, kendi kliniğini açmış hem de ADSM’de hekim olarak çalışmakta, ayrıca akşamları da özel bir klinikte çalışmaktadır. Bu durumda, diş hekimi Muhammet’in kendi kliniğinde elde ettiği gelir serbest meslek kazancı olacak, ADSM ile özel klinikten elde ettiği gelir ücret olacak ve bu iki gelir unsurunu da mezkûr Kanunun 85 ila 86’ncı maddelerine göre toplu olarak beyan edecektir.
Örnek6
Diş hekimi Mehmet Selim kendi kliniğini açmış, aynı zamanda Ağız ve Diş Sağlığı Merkezinde hekim olarak çalışmakta, bunun yanında akşamları da özel bir klinikte ücretli olarak çalışmaktadır. Ayrıca, Mehmet Selim bir özel hastanenin/kliniğin de ortağıdır. Bu durumda, diş hekimi Mehmet Selim’in kendi kliniğinde elde ettiği kazanç serbest meslek kazancı, ADSM ile özel klinikte elde ettiği gelir ücret kazancı, ortak olduğu özel klinikten elde ettiği gelirde ticari kazanç olacak ve bu 4 farklı gelir unsurunu da GVK’nın 85 ila 86’ncı maddelerine göre toplu olarak beyan edecektir.
Avukatların vergilendirilmesi ile ilgili ayrıntılı bilgiye buradan ulaşılabilir.
