e-Arşiv Fatura Nedir?

e-Arşiv Fatura Nedir? e-Arşiv Fatura Nasıl İptal Edilir? Bilindiği üzere, 509 V.U.K Genel Tebliğinin IV.2.4.1 ve IV.2.4.2 bölümlerinde, e-arşiv fatura uygulamasına geçmesi gereken mükellefler sayılmış ve aynı tebliğin IV.2.4.3 bölümünde de “e-arşiv fatura olarak düzenlenmesi gereken diğer faturalar” başlığı altında, 01.01.2020 tarihinden itibaren düzenleyecekleri faturaların vergiler dahil tutarı 30.000-TL’yi geçen mükelleflerin, tebliğde belirtilen istisnai durumlar haricinde “E-Belge Düzenleme Portalı Sistemi” üzerinden “E-Arşiv Faturası” olarak düzenlenmesi mecburiyeti getirilmiştir. Ancak, buradaki her türlü vergi dâhil olarak belirlenen 30.000-TL’lik sınır, vergi mükellefi olmayan nihai tüketiciler açısından getirilen sınırdır.  Vergi mükellefi olanlara kesilen ve vergiler dâhil 5.000-TL’yi aşan tutarların da “e-belge düzenleme portalı” üzerinden “E-Arşiv Faturası” olarak düzenlenmesi gerekmektedir.

Bu makalede anlatılan iptal durumları, e-arşiv fatura hakkında 509 No.lu V.U.K Genel Tebliğinin IV.2.4.3 bölümünde “e-arşiv faturası olarak düzenlenmesi gereken diğer faturalar” başlığı altındaki durumlar için geçerlidir.

Aynı günde aynı kişi veya kurumlara düzenlenen faturalar topluca dikkate alınacak olup, faturaların vergiler dahil tutarı belirlenen sınırlamaları aşınca, (5 bin veya 30 bin) söz konusu faturaların e-arşiv fatura olarak düzenlenmesi ve alınması mecburi olacaktır.

Satıcı ve alıcının her ikisininde e-fatura uygulamasını kullanan mükelleflerden olması durumunda, bunlar arasında düzenlenen bütün faturaların e-fatura olması gereği, söz konusu kişi veya kurumlar arasında yapılan bütün işlemlerin e-fatura olarak düzenlenmesi gerekmektedir. Yani, alıcı ve satıcının her ikisi de e-fatura uygulamasını kullanan mükelleflerden ise düzenlenecek fatura, e-arşiv fatura uygulaması üzerinden değil, e-fatura uygulaması üzerinden düzenlenecektir.

e-Arşiv Fatura Uygulamasında Vergi Mükellefi Sayılmayanlar Kimlerdir?

Vergi mükellefi olmayan yani nihai tüketiciden anlaşılması gereken şey, sadece vergi numarası olan  ve herhangi bir şekilde şahış ve sermaye şirketi olarak veya ticari, zirai ve mesleki faaliyetinden dolayı gerçek usulde vergilendirilmeyen veyahut ticari faaliyetinden dolayı basit usulde vergilendirilmeyen kişi veya kurumları anlamak gerekmektedir. 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 232’nci maddesinin 1. fıkrasında sayılan 1. ve 2. sınıf tüccarlar ile serbest meslek erbapları, kazancı basit usulde tespit edilenler ve gerçek usulde vergilendirimeyen çiftçiler ile vergiden muaf esnaflar 509 No.lu VUK Tebliği kapsamında “vergi mükellefi sayılacak” ve 5000-TL’lik sınırlamaya tabi olacaktır.

Bunun yanında, gerçek usulde vergilendirilmeyip, stopaj usulü vergilendirilen çiftçilerde “vergi mükellefi olmayanlardan sayılacak” ve 30.000-TL’lik tutar sınırlamasına tabi olacaktır. Bu nedenle, fatura düzenlenecek kişi ve kurumların mükellefiyetinin iyi analiz edilmesi ve düzenlenecek faturaların da buna göre düzenlenmesi gerekmektedir.

E-Arşiv Fatura Nasıl İptal Edilir?

Yukarıda anlatıldığı üzere, vergi mükellefi olanlara 5.000-TL, vergi mükellefi olmayanlara ise düzenlenecek 30.000-TL’lik bütün faturaların (belirtilen istisnai durumlar dışında) “Gelir İdaresi Başkanlığının E-Belge Düzenleme Portalı Sistemi” üzerinden “E-Arşiv Faturası” olarak düzenlenmesi gerekmektedir. Ancak, E-Belge Düzenleme Portalı Sistemi üzerinden düzenlenen faturalar, sistem üzerinden iptal edilememektedir. Bu nedenle, aşağıda ayrıntılı olarak açıklandığı üzere, duruma göre değişmekle beraber, olayın özelliğine göre mükellefler açısından farklı durumlar ortaya çıkmaktadır.

E-Arşiv Faturanın Tamamen İptal Edilmesi Nasıl Yapılır?

E-Belge Düzenleme Portalı Sistemi üzerinden düzenlenen E-Arşiv faturalar eğer nihai tüketiciye düzenlenmişse ve mallar iade edilecekse, düzenlenen e-arşiv faturalar iptal edilmeyecek ve malı iade alırken gider pusulası düzenlenecektir. Bu durumda, e-arşiv faturası ile gider pusulası aynı anda yevmiye kayıtlarına/defterine işlenecek ve ayrıca bir şey yapmaya gerek kalmadan hesaplar birbirini kapatmış olacaktır.

E-Belge Düzenleme Portalı Sistemi üzerinden düzenlenen e-Arşiv faturalar, vergi mükelleflerine düzenlenmiş ve fatura hatalı ise veya herhangi bir makul nedenden ötürü iptal edilmesi gerekiyorsa, her iki tarafta bu iptal edilecek olan faturayı defterlerine kayıt etmeyecek, faturanın üzerine iptal nedeni yazılıp düzenleyen tarafından iptal edilecektir. Eğer bu durumda aynı işlemle ilgili yeni bir fatura kesilmesi gerekiyorsa, malı satanlarca yeniden fatura düzenlenecek ve yeni düzenlenecek faturanın “Not” kısmına iptal edilen eski faturanın bilgileri ile iptal nedeni yazılacaktır. Bu durumda da iptal edilen faturanın söz konusu işlemin taraflarınca defterlere işlenmeyeceği tabiidir.

E-Belge Düzenleme Portalı üzerinden düzenlenen e-Arşiv faturalar, eğer vergiden muaf olan kamu kurumları veya bu mahiyetteki derneklere düzenlenmiş ve fatura hatalı ise veya herhangi bir makul nedenden ötürü faturanın iptal edilmesi gerekiyorsa, faturayı düzenleyen taraf bu faturayı defterlerine kayıt etmeyecek ve faturayı iptal edip üzerine iptal nedeni yazacaktır. Eğer bu durumda aynı işlemle ilgili yeni bir fatura kesilmesi gerekiyorsa, malı satanlarca yeniden fatura düzenlenecek ve yeni düzenlenecek faturanın “Not” kısmına iptal edilen eski faturanın bilgileri ile iptal nedeni yazılacaktır. Bu durumda da fatura, iptal edilen faturayı düzenleyen kişi veya kurum tarafından defterlere işlenmeyecektir.

E-Arşiv Faturanın İptal Edilmesi Durumunda Özellikli Durumlar Nelerdir?

Gelir İdaresi Başkanlığının E-Belge Düzenleme Portalı Sistemi üzerinden “E-Arşiv Faturası” olarak düzenlenen faturaların kesin olmamakla beraber otomatikman mükelleflerin beyanlarına yansımadığı ve/veya defterlerine kayıt edilmediği bilinmektedir. Ancak, yukarıda anlatılan durumların yanında, eğer bilinenin aksine düzenlenen e-arşiv faturalar direk olarak beyanlara yansıyorsa bu durumda da, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 217’nci maddesinde belirtilen esaslara göre, iptal edilen faturalarla ilgili hangi taraf faturayı defterine kayıt etmişse, düzeltme kaydı yapması gerekmektedir.

Bu özellikli durum, düzenlenen e-arşiv faturalarının otomatikman defter kayıtlarına yani yevmiye defter kayıtlarına kayıt edilmediği durumlarda da, eğer düzenlenen e-arşiv fatura, mali müşavirler tarafından defterlere kayıt edilmişse, yine bu durumda da 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 217’nci maddesinde belirtilen esaslara göre düzeltme kaydının yapılması gerekmektedir.

E-Arşiv Fatura Olarak Düzenlenmesi Gereken Faturalar Kağıt Olarak Düzenlenirse Ne Olur?

509 No.lu VUK Tebliği uyarınca, e-Arşiv fatura olarak düzenlenmesi gereken faturalar, bahse konusu tebliğin V.7 ve VII. bölümünde belirtilen istisnai durumların haricinde e-arşiv fatura yerine kağıt olarak düzenlenmesi veya alınması durumunda, faturayı düzenleyen veya nihai tüketici dışındaki vergi mükellefiyeti bulunun alıcı hakkında düzenlenen veya alınanan her bir kağıt fatura için ayrı ayrı olmak üzere, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 353’üncü maddesinde belirtilen cezai müeyyideler uygulanacaktır.

*Bu makale bilgi amaçlı olup, bu alanda genel olarak bilgi vermeyi amaçlamaktadır. Bu nedenle, olayın durumuna göre her mükellef açısından farklı durumlar ortaya çıkabilecektir. Bu makaleye göre yapılacak işlemler nedeniyle, herhangi bir sorumluluk kabul edilmez.

**Bu makale, ortaya çıkan her yeni duruma göre sürekli güncellenmektedir.