Gelir Üzerinden Alınan Vergiler Nelerdir?
Gelir üzerinden alınan vergiler, gelir ve kurumlar vergisi olmak üzere iki ana başlık altında incelenebilir. Gelir vergisi gerçek kişilerin gelirini, kurumlar vergisi de kurumların gelirini vergilendirmeyi amaçlamaktadır.
Gelir Vergisi Nedir? Kimlerden Gelir Vergisi Alınır?
Gerçek kişilerin gelirleri gelir vergisine tâbidir. Gelir, bir gerçek kişinin bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarıdır. Gelir vergisinde bazı özel durumlar hariç takvim yılı esası geçerlidir ve vergi yıllık olarak tahakkuk ettirilir. Gelir vergisinde gelire göre artan oranlı tarife uygulanır. Bu oranlar farklı gelir unsurlarına göre değişmekle beraber, genel olarak % 15, % 20, % 27, % 35 ve % 40 olarak uygulanmaktadır.
Gelir vergisi, Anayasa’nın 73. maddesinde belirtilen “mali güce göre vergileme” ilkesine uygun bir vergi türü olup, vergilendirmede vergilendirilecek kişilerin kişisel özelliklerini de dikkate alan sübjektif esaslı ve adaletli bir vergi türü olarak tanımlanabilir. Gelir vergisi mükelleflerinden ticari kazanç elde edenler, gerçek usul ile basit usulde vergilendirme olarak iki farklı şekilde vergilendirilir.
Kurumlar Vergisi Nedir? Hangi Kurum ve Kuruluşlardan Kurumlar Vergisi Alınır?
Kurumlar vergisi, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanır. Safî kurum kazancının tespitinde, Gelir Vergisi Kanunu’nun ticarî kazanç hakkındaki hükümleri uygulanır. Kurumlar vergisi, genel olarak Sermaye şirketleri, Kooperatifler, İktisadî kamu kuruluşları, Dernek veya vakıflara ait iktisadî işletmeler ile İş ortaklıklarını vergilendirmeyi amaçlar. Kurum kazancı, gelir vergisinin konusuna giren gelir unsurlarından oluşur.
Kurumlar vergisi, kurum kazancı üzerinden % 20 oranında alınır. Ancak, aynı Kanunun 32. maddesinin birinci fıkrasında yer alan %20 oranı, 2018, 2019 ve 2020 yılı vergilendirme dönemlerine ait kurum kazançları için % 22 oranında uygulanacaktır. Kurumlar vergisi, düz oranlı bir tarife üzerinden alınmaktadır. Gelir vergisi, vergilendirilen kişilerin özel durumlarını dikkate aldığı için sübjektif esaslı bir vergilendirme amaçladığı halde, buna karşılık kurumlar vergisi ise kurumların hepsini aynı kabul ettiği için objektif esaslı bir vergilendirmeyi amaçlar.
Vergiler; servet üzerinden alınan vergiler, harcama üzerinden alınan vergiler ve gelir üzerinden alınan vergiler olmak üzere üç ana bölümden oluşur. Gelir üzerinden alınan vergiler kişi ve kurumların gelirine odaklanmıştır.
Kaynak: Gelir Vergisi Kanunu
