İhaleye fesat karıştırma suçu ve cezası
“(1) Kamu Kurumu veya kuruluşları adına yapılan mal veya hizmet alım veya satımlarına ya da kiralamalara ilişkin ihaleler ile yapım ihalelerine fesat karıştıran kişi, üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”
İhaleye fesat karıştırma suçu sadece TCK’nın 235’inci maddelerinde ayrıntılı olarak açıklanan hallerde oluşabilir. Bunun dışında, ihale komisyonu kurulduktan sonra sözleşme imzaladığı ana kadar olan geniş bir alanda işlenen bütün fiiller ihaleye fesat karıştırma suçunu oluşturmaz. İhale için komisyon kurulması ile sözleşmenin imzalandığı ana kadar olan süre, ihaleye fesat karıştırma suçunun oluşabileceği dönemdir.
İhaleye fesat karıştırma suçu ve cezası hangi durumlarda oluşur
“(2) Aşağıda sayılan hallerde ihaleye fesat karıştırılmış sayılır:
a) Hileli davranışlarla;
- İhaleye katılma yeterliğine veya koşullarına sahip olan kişilerin ihaleye veya ihale sürecindeki işlemlere katılmalarını engellemek,
- İhaleye katılma yeterliğine veya koşullarına sahip olmayan kişilerin ihaleye katılmasını sağlamak,
- Teklif edilen malları, şartnamesinde belirtilen niteliklere sahip olduğu halde, sahip olmadığından bahisle değerlendirme dışı bırakmak,
- Teklif edilen malları, şartnamesinde belirtilen niteliklere sahip olmadığı halde, sahip olduğundan bahisle değerlendirmeye almak.
b) Tekliflerle ilgili olup da ihale mevzuatına veya şartnamelere göre gizli tutulması gereken bilgilere başkalarının ulaşmasını sağlamak.
c) Cebir veya tehdit kullanmak suretiyle ya da hukuka aykırı diğer davranışlarla, ihaleye katılma yeterliğine veya koşullarına sahip olan kişilerin ihaleye, ihale sürecindeki işlemlere katılmalarını engellemek.
d) İhaleye katılmak isteyen veya katılan kişilerin ihale şartlarını ve özellikle fiyatı etkilemek için aralarında açık veya gizli anlaşma yapmaları.”
İhaleye fesat karıştırma suçu ve cezasının nitelikli hali
“(3) İhaleye fesat karıştırma suçunun;
a) Cebir veya tehdit kullanmak suretiyle işlenmesi hâlinde temel cezanın alt sınırı beş yıldan az olamaz. Ancak, kasten yaralama veya tehdit suçunun daha ağır cezayı gerektiren nitelikli hâllerinin gerçekleşmesi durumunda, ayrıca bu suçlar dolayısıyla cezaya hükmolunur.
b) İşlenmesi sonucunda ilgili kamu kurumu veya kuruluşu açısından bir zarar meydana gelmemiş ise, bu fıkranın (a) bendinde belirtilen hâller hariç olmak üzere, fail hakkında bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
(4) İhaleye fesat karıştırma dolayısıyla menfaat temin eden görevli kişiler, ayrıca bu nedenle ilgili suç hükmüne göre cezalandırılırlar.
(5) Yukarıdaki fıkralar hükümleri, kamu kurum veya kuruluşları aracılığı ile yapılan artırma veya eksiltmeler ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, kamu kurum veya kuruluşlarının ya da kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının iştirakiyle kurulmuş şirketler, bunların bünyesinde faaliyet icra eden vakıflar, kamu yararına çalışan dernekler veya kooperatifler adına yapılan mal veya hizmet alım veya satımlarına ya da kiralamalara fesat karıştırılması halinde de uygulanır.”
İhaleye fesat karıştırma suçu ve cezası
Kamu kurumu veya kuruluşları adına yapılan mal veya hizmet alım veya satımlarına ya da kiralamalara ilişkin ihaleler ile yapım ihalelerine fesat karıştıran kişi, üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
İhaleye fesat karıştıran memurun soruşturması nasıl yapılır
İhaleye fesat karıştıran memurun soruşturması, 3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması Rüşvet ve Yolsuzlukla Mücadele Kanunu’nun 17 ve 18’inci maddelerine göre Cumhuriyet Başsavcılığınca resen yapılacak ve bu konuda 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkındaki Kanunun 5 ve 6’ncı maddelerine göre soruşturma için izin almaya gerek bulunmayacaktır. Dolayısıyla memurlar doğrudan soruşturmaya tabi tutulacaktır.
İhaleye fesat karıştırma suçundan soruşturulan memur açığa alınır mı?
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 137’nci maddesine göre, görevden uzaklaştırma, kamu hizmetlerinin gerektirdiği hallerde, görevi başında kalmasında sakınca görülecek devlet memurları hakkında alınan ihtiyati bir tedbir olarak açıklanmıştır. Dolayısıyla kamu hizmetinin gerektirdiği her halde mezkûr Kanunun 138’inci maddesindeki kişiler tarafından ilgili memurlar görevinden uzaklaştırabilecektir.
Ayrıca disiplin cezası için disiplin soruşturma açılmasa dahi, eğer ihaleye fesat karıştıran memurun göreviyle alakalı bir durumsa ilgili memur mezkur Kanunun 137’nci maddesine göre görevden uzaklaştırılabilecektir. Bunun yanında, ihaleye fesat karıştırma nedeniyle kovuşturma aşamasında mezkûr Kanunun 140’ıncı maddesine göre de haklarında mahkemelerce cezai kovuşturma yapılan devlet memurları 138’inci maddedeki yetkililer tarafından görevden uzaklaştırılabilecektir. Buradaki sayılan yetki ihtiyari bir yetkidir.
İhaleye fesat karıştıran kişinin memuriyetinin sona ermesi
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 48’inci maddesinde memuriyete girişin genel ve özel şartları ayrıntılı olarak hüküm altına alınmıştır. Mezkûr maddenin A-5 fıkrasında, Türk Ceza Kanunu’nun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da affa uğramış olsa bile devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, (…)(1) zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkûm olmak, memuriyete engel suçlar olarak sayılmıştır.
Öte yandan, aynı Kanunun “Memurluğun Sonu Ermesi” başlıklı 98’inci maddesinde, memurluğa alınma şartlarından her hangi birini taşımadığının sonradan anlaşılması veya memurlukları sırasında bu şartlardan her hangi birini kaybetmesi hallerinde memurluğun sona ereceği hüküm altına alınmıştır. Dolayısıyla ihaleye fesat karıştırma suçundan ceza alan bir kişi, ceza aldığı süre hesaba katılmaksızın (1 yıldan az olması veya çok olması önemsiz) memuriyeti sona erecektir.
Bunun yanında, ihaleye fesat karıştırma suçundan adli mahkemelerde yargılanan kişiler hakkında, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 125-e maddesine göre disiplin soruşturması da başlatılacaktır. Eğer böyle bir durumda adli mahkemedeki dava sonuçlanmadan disiplin soruşturması tamamlanırsa, ilgili kişi mahkemesi bitmeden dahi aynı Kanunun 125-e maddesine göre bir daha atanmamak üzere memuriyetten çıkarılabilecektir. Bu durumda, her iki şekilde de memuriyet sona erecektir; ancak, disiplin soruşturması tamamlanmadan adli mahkemelerde “ihaleye fesat karıştırma” suçundan ceza alınırsa 98’inci maddeye göre, adli mahkeme süreci tamamlanmadan disiplin soruşturması sonucunda memuriyetten çıkarılırsa 125-e maddesine göre memuriyet sona erecektir.
İhaleye fesat karıştırma suçu ve cezası, sözleşme yapılanan kadar olan dönem için edimin ifasına fesat karıştırma suçu ise sözleşme sonrası mal ve hizmetin ifası hallerinde işlenebilir. Bu nedenle, ihaleye fesat karıştırma suçu ve cezası sözleşme imzalanana kadar olan dönemi kapsar.
Görevi kötüye kullanma suçu ile ilgili olarak ayrıntılı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
Kaynak: 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu
