İşe Başlama Nedir?

İşe başlama, ister ticari, ister zirai isterse de serbest meslek faaliyeti için olsun tadilat ve tamirat bitirildikten sonra veya tam olarak bitmeden işletmenin satışa veya hizmete hazır olmasına “işe başlama” denir. Yeni işe başlayan işletme de tadilat olması veya tamiratlar yapılması işe başlandığını göstermez. Bu tadilat ve tamirat yapılırken mal veya hizmet alınması da işe başlandığını göstermeyecektir. Ancak, tadilat ve tamiratlar bitmeden mal veya hizmet satışı yapılırsa, bu durum işe başlandığını gösterir.

İşe Başlamayı Bildirmenin Süresi Ne Kadardır?

İster gerçek kişi olsun ister kurum olsun işe başlayanlar, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 153’üncü maddesine göre işe başlamayı bildirmek zorundadır. İşe başlamayı bildirme süresi de aynı Kanunun 168’inci maddesine göre 10 gün içinde yapılmalıdır.

İşe Başlama Süresinde Yapılmazsa Ne Olur ve Hangi Cezalar Kesilir?

Yukarıda anlatıldığı üzere işe başlayanlar, 10 gün içinde bunu ilgili vergi dairesine bildirmelidir. Ancak, işe başladıktan sonra 10 günlük süre zarfında mal veya hizmet satışı yapılırsa 10 günlük süre beklenmeden vergi dairesine başvurulmalıdır. Kanunda öngörülen 10 günlük süre satışa veya hizmete hazır olan ancak, satış ve hizmet yapmayan işletmeler için öngörülen azami süredir. Yoksa, işe başlama tarihi itibariyle mal veya hizmet satılırsa satmadan veyahut fatura düzenlemeden önce zaten vergi kaydı çoktan oluşturulmuş olmalıdır.

Yukarıdaki şartlara göre, mal veya hizmet satışına hazır olan işletmeler 10 gün içinde vergi dairesine başvurmaz ise işe başlamayı zamanında bildirmedikleri için Vergi Usul Kanunu’nun 352-I-7 maddesine göre usülsüzlük cezasına çarptırılacaktır. 2020 döneminde işe başlamayı bildirmeyenlerin usülsüzlük cezaları; sermaye şirketleri için 220-TL, sermaye şirketi dışındaki 1. sınıflar için 130-TL, 2. sınıf tüccarlar için 67-TL ve basit usulde mükellef olanlar için 18-TL olarak belirlenmiştir. 

Ancak, işe başlamayı zamanında bildirmediği halde mal veya hizmet satanlar aynı Kanunun 231’inci maddesinde belirtilen fatura düzenleme süresini (7 gün) aşarsa, zamanında düzenlenmeyen her bir fatura için mezkur Kanunun 353’üncü maddesinin 1. fıkrasında belirtilen özel usülsüzlük cezası ile de karşılaşacaktır. Bu durumda, VUK’un 353’üncü maddesinin 1. fıkrasına göre, her bir fatura için “belirlenen minumum tutardan az olmamak üzere” KDV dahil fatura tutarının % 10 nipetinde özel usülsüzlük cezası kesilecektir.

Ayrıca, işe başlama geç bildirildiği veya hiç bildirilmediği takdirde, aradan geçen zaman içinde mükellefin beyanname vermesi gerekiyorsa ve mükellefte bu beyannameye vermezse (zaten vremze vergi kaydı yok) bu durumda da kendisine yine aynı Kanunun mükerrer 355’inci maddesine göre, mükellefiyet türüne göre özel usülsüzlük cezası kesilecektir.

Dolayısıyla işe başlama ve işe başlamayı geç bildirme vayahut hiç bildirmeme durumlarında kesilecek cezalar, mükellefin durumuna ve yaptığı işlemlere ve aradan geçen süreye ve bu süre içindeki yapması gereken yükümlülüklerine göre değişiklik gösterecektir.