15 Temmuz Gazileri

15 Temmuz gazi ve şehitleri ile ilgili olarak ilk günden beri sürekli haberler üretilmektedir. Ancak, 15 Temmuz gazileri STK olarak örgütlenemedikleri için ortaya atılan iddialara bugüne kadar doğru-dürüst bir cevap verilememiştir. Bu nedenle, gaziler kimi zaman muhalif medyanın diline düşmüşler; kimi zamanda bazı bürokratların umursamaz tavırları nedeniyle siyasi tartışmaların odağında kalmışlardır.

15 Temmuz Gazileri Kimdir?

15 Temmuz gazileri, o gece devletin emniyetini sağlamakla görevli olan ve görevlerinin şümulü devletin güvenliğini sağlamak olan ve bu iş için ücret alan güvenlik güçlerinin olaya müdahale edememesi ve/veya etmemesi nedenleriyle, darbelerde kopma noktasının olduğu ilk anda sokağa çıkıp, darbeyi durduran vatandaşlardan yaralananlara verilen addır. 15 Temmuz gazileri malul gaziler (yani gazilik maaşı alanlar) ile malul olmayan gaziler olmak üzere, iki gruba ayrılmaktadır.

Malul Sayılan 15 Temmuz Gazileri Kimlerdir?

Malul gaziler genel olarak, 1053 Sayılı Nizamname ile Maluliyet yönetmeliği kapsamında belirlenen derecelere göre uzuvlarından birisi kopan ve/veya çalışamayacak kadar ağır yaralanan kişilere verilen addır. Bu kapsamda, 667 KHK ile yapılan değişiklikle beraber 15 Temmuz gazilerinin maaş alabilmesi ve malul sayılabilmesi için maluliyet derecesi bakımından yüzde 60 engelli olmaları gerekmektedir. (Bu konuda mevzuat güncellenmiş olabilir) Yine, bu malul gazilerde kendi aralarında nizamnamede belirtilen maluliyet derecelerine, yani engellilik oranlarına göre maaş almaktadır. Yani, her malul gazi aynı maaşı almamaktadır. Bu kapsamda, 15 Temmuz gazilerinin yaklaşık % 10’u gazilik maaşı almaktadır. Diğer gaziler maaş almayan ve malul sayılmayan gazilerdir.

Malul Sayılmayan 15 Temmuz Gazileri Kimlerdir?

Malul sayılmayan 15 Temmuz gazileri ise yaralanmaları nedeniyle gazi sayılan ancak, nizamnamedeki kol, bacak ve uzuv kopması ve/veya yeterli malullük derecesi olmayan gazilere verilen addır. Genel olarak bu gaziler maaş dışında, malul sayılan gazilerle aynı haklara sahiptir.

15 Temmuz Gazileri ile Diğer Gaziler Arasında Hangi Farklar Vardır?

Normal şartlar altında gazilik için belirli bir maluliyet derecesi aranmaktadır. Ancak, 15 Temmuz olağanüstü bir olay olduğu için burada yaralananların maluliyet derecelerine bakılmaksızın gazi sayılmışlardır. Ancak, maaş bağlanması açısından 15 Temmuz gazileri ile diğer gaziler arasında hiçbir fark bulunmamaktadır. Hatta 15 Temmuz gazilerine (yukarıda malul sayılan gaziler) maaş bağlanmada bürokrasi diğer gazilerden daha fazla zorluk çıkarmıştır. Yani, 15 Temmuz gazileri, gazi sayılmak açısından farklı şartlara tabi olsa da maaş almak açısından diğer gazilerle aynı şartlara ve haklara sahiptir.

Öte yandan, gaziler arasında ayrım yapıldığı iddialarına gelinirse, burada ortak nokta asker, polis, er veya sivil olmak değil, memleketin menfaati için mücadele olduğu unutulmamalıdır. Eğer bu durumun ayrıntısına girilirse, 15 Temmuz gazilerinin de eminim bu konuda diyecekleri oldukça çok şey olacaktır.

15 Temmuz İçin Toplanan Paralar Ne Oldu?

15 Temmuz gazileri ve şehit yakınları için toplanan tutar yaklaşık 350 milyondur. Bu paranın nemasıyla birlikte banka hesabında olduğu yetkililerce ifade edilmiştir. Söz konusu tutardan, 2019 yılına kadar herhangi bir dağıtım yapılmamış, 2019 yılının ortalarına doğru kurulan vakıf aracılığı ile pandemi ve bazı derneklerin ısrarla parayı talep etmeleri nedeniyle gazilere 1000-TL’lik ödeme yapılmaya başlanmıştır. Daha sonra ise 2021 yılının Mart ayında bu tutarın 1500-TL’ye çıkarıldığı beyan edilmiştir. Bu tutar daha sonra 2600-TL’ye akabinde 4000-TL’ye çıkarılmıştır. Dağıtılan bu tutarlar, malul olan veya olmayan gazilere verilen bir maaş veya aylık değildir. Daha önce toplanan paranın anaparasından veya nemasından vakıf aracılığı ile şimdilik verilen bir tutar olarak görülmelidir. Ayrıca bu tutar, malul 15 Temmuz gazilerine (gazilerin yaklaşık % 10’nu) verilen maaş veya aylıklarla karıştırılmamalıdır.

15 Temmuz İçin Toplanan Paralar Neden Dağıtılmadı?

Yukarıda ifade edildiği üzere, 15 Temmuz gazileri ve şehit yakınları için toplanan bedeller, nedeni belli olmayan şekilde dağıtılmamıştır. Yukarıda anlatıldığı şekilde toplanan paraların neması 2019 yılından itibaren aylık olarak hak sahiplerine ödenmektedir. Toplanan tutarın direk dağıtılmaması noktasında idarece bir açıklama yapılmamıştır…

15 Temmuz Sonrası Kurulan Dernek ve STK’lara Ne Oldu?

15 Temmuz sonrasında bu zaferi bir davaya dönüştürme ve 15 Temmuz mücadele ruhunu sivil topluma dönüştürme çabaları maalesef akamete uğramış ve başarısız olmuştur. 15 Temmuz sonrasında birçok dernek vs. kurulmuştur. Bunların bazıları, sivil toplumun gücünü kullanmak ve bürokrasiye yakın olmak ve ikbal peşinde koşan 15 Temmuzla alakası olmayan kişilerden oluşmaktadır. Bazı derneklerde ise içinde gazi olmayan veya tanıdıkların ve/veya tanışıkların derneği olmuştur. Öte yandan, bazı gazilerde bunu öne çıkmak için fırsat olarak görmüş ve bu manada tabela dernekleri kurulmuştur.

Yani, bu kadar büyük bir zafer anlatılamamış ve büyük bir sivil topluma dönüştürülememiş ve bireysel ikbal peşinde olanlar ile gazileri sorun olarak gören bürokratların bireysel ihtiraslarına kurban edilmiştir…

15 Temmuz Gazilerinin Olaylara Bakış Açısı Nasıl Olmuştur?

Yukarıda ifade edildiği üzere, genelde tüm gazi ve şehit yakınları zaten çok hassas olmaktadır. Bununda haklı gerekçeleri elbette vardır. Birileri korkudan etek altından çıkamazken ve/veya korkudan ortada kimsenin olmadığı o karanlıkta ortaya çıkıp, ben varım derken, birileri de bankamatik ve sırasına girmişken, bedel ödeyen insanlar elbette kamu kurum ve kuruluşlarından bazı taleplerde bulunabilecektir.

Ancak, “ben gaziyim” deyip sürekli kamu kurumlarından talepte bulunmak ta doğru bir davranış değildir. Ancak, bu noktada idarenin de bu insanların hak ve hukukunu koruyarak onları sokağa itmemesi lazım gelir. Burada olayın iki tarafında da hatalar olduğunu düşünüyorum. Sonuçta memurlardan, hukuki düzenlemelerde olmayan haklar istenmemelidir. Kanunu alt yapısı olmayan bir talep söz konusu olduğunda memurların bunu yerine getirme olasılığı yoktur. Bu tür taleplerin gaziliğin özüne de zarar vermektedir. Ama nihayetinde idarenin de gazi ve şehit yakını gibi olanlara daha dikkatli davranması gerekir. Bu bölümdeki açıklamalar tüm gazi ve şehit yakınları için geçerlidir. Bu nedenlerle, kamu otoritesinden yapılacak taleplerde hukuk ve nezaket öne çıkmalıdır.

15 Temmuz Gazilerinin Protestoları Neden Oldu?

Yaklaşık 2500 civarında 15 Temmuz gazisi bulunmaktadır. Söz konusu eylemlere genelde Ankara Kazan’daki gaziler katılmışlardır. Bu eylemlerin temel sebebi de takip edebildiğim kadarıyla, 15 Temmuz gazileri için toplanan paraların dağıtılmaması, gazilerin ölümlerinde resmi makamların törenleri yapmaması ve bürokratların sorunların çözümü yerine, çözümsüzlüğü “çözüm” olarak görmeleri ve bazı gazi arkadaşlarımızın gündeme gelme ve öne çıkma duyguları olmuştur. Ancak, her ne olursa olsun gazilerle idarenin karşı karşıya gelmesi şık bir görüntü vermemiştir.

Ancak, şartlar ne olursa olsun, gaziler, daha önce 15 Temmuz gazilerini gazi bile saymayan nereden fonlandıkları belli-belirsiz bazı medya organlarının emellerine aparat olmamalıdır.

15 Temmuz Gazilerine Hangi Haklar Verilmektedir?

Malul veya malul olmayan 15 Temmuz gazilerine verilen haklar noktasında ayrıntılı bilgiye www.ailecalisma.gov.tr adresinden ulaşılabilir.

15 Temmuz Gazilerinin Maaşı Ne Kadardır?

Yukarıda ayrıntılı olarak anlatıldığı üzere, 15 Temmuz gazilerinin yaklaşık % 10’unu oluşturan malul gaziler yaralanma ve malullük derecelerine göre maaş almaktadır. Bununu dışındaki % 90’lık kısmına ise herhangi bir maaş ödenmemektedir. Ancak, 2019 yılının ortalarına doğru, 15 Temmuz gazi ve şehit yakınları için toplanan ve dağıtılmayan paradan aylık olarak 1000-TL (Sonra 4000-TL-TL) ödenmektedir. Bunu bir maaş olarak görmek doğru değildir. Çünkü maaş belirli bir hukuksal düzenlemelere göre şartları sağlayanlara sürekli olarak ödenen aylık bir bedeldir. Bu ödeme ise Vakıf yönetiminin aldığı bir karara istinaden yine kendilerinin takdir ettiği sürece ödenebilecek bir bedel olarak görülmelidir.

15 Temmuz Kazanıldı mı?

15 Temmuz darbesine karşı bu kadar mücadele edildikten sonra, darbelerin önlenmesi için askeri liseler kapatılmış ve askerlerin yetiştirilmesi için Milli Savunma Üniversitesi kurulmuştur. Ancak, fiziksel şartlar değiştirilmesine rağmen askeri ve polis okullarındaki ideoloji üzerinden verilen eğitim sistemi bunca fırsata rağmen düzeltilmemiştir. Bu ideolojik eğitim sistemi değiştirilmediği müddetçe, askerlere demokrasi ve hukuk öğretilmedikten sonra bu ülkede darbeler bitmeyecektir. Çünkü bizzat bu ideolojik eğitimlerle asker ve polise rejimin bekçiliğini yapma ve kendince şartlar oluştuğunda yönetime el koyma eğitimi ve hakkı verilmektedir. Yeni kurulan Milli Savunma Üniversitesinin (…) eğitimine bakıldığında, bu okullardaki eğitim siteminin hiçbir değişime uğramadığı görülebilir…

Hiçbir modern ordu kişilere ve ideolojiye bağlı eğitilmez; askerler sadece milletine bağlı olarak, demokrasi ve hukuka içten bağlı bireyler olarak yetiştirilmelidir…