Pişmanlık ve ıslah nedir?
213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 371’inci maddesine göre, beyan üzerine tarh edilen vergilerde, kanuni süresinde verilmeyen veyahut kanuni süresinde verilmiş, ancak eksik veya yanlış beyan edilen verginin/beyannamenin, aynı maddedeki yazılı şartların yerine getirilmesi kaydıyla, pişmanlık ve ıslah beyannamesinin verilmesi durumunda vergi ziyaı cezası kesilmeyecektir.
Pişmanlık beyannamesi verilmesi
Elektronik ortamda verilme zorunluluğu beyannamelere ilişkin olanlar elektronik ortamda (gv-muhtasar-kurumlar-kdv-ggv–kgv vb.) elektronik ortamda verilme zorunluluğu olmayan beyannameler de ise (gmsi vb.) elden veya posta yoluyla ilgili vergi dairesine verilecektir.
Dilekçe ile pişmanlık talebi, ilgili vergi dairesine verildikten sonra en geç 15 gün içinde beyanname verilmelidir. Uygulamada mükellefler, elden verilen beyannamelerini genellikle önceden hazırlayıp beyanname verme esnasında pişmanlık taleplerini içeren dilekçeyi beyanname ile birlikte vergi dairesine sunmaktadırlar. Elektronik ortamda verilen beyannamelerde ise pişmanlık talebi, beyanname doldurulurken pişmanlık talebini içeren kutucuğun işaretlenmesi ile beyan edilmelidir.
Pişmanlık talepli beyannamenin kabul edilme şartları
Mükellefin keyfiyeti haber verdiği tarihten önce bir muhbir tarafından her hangi resmi bir makama dilekçe ile veya şifahi beyanı tutanakla tevsik edilmek suretiyle haber verilen husus hakkında ihbarda bulunulmamış olması (Dilekçe veya tutanağın resmi kayıtlara geçirilmiş olması şarttır.)
- Haber verme dilekçesinin yetkili memurlar tarafından mükellef nezdinde her hangi bir vergi incelemesine başlandığı veya olayın takdir komisyonuna intikal ettirildiği günden evvel (Kaçakçılık suçu teşkil eden fiillerin işlendiğinin tespitinden önce) verilmiş ve resmi kayıtlara geçirilmiş olması.
- Hiç verilmemiş olan vergi beyannamelerinin mükellefin haber verme dilekçesinin verildiği tarihten başlayarak on beş gün içinde tevdi olunması.
- Eksik veya yanlış yapılan vergi beyanının mükellefin keyfiyeti haber verme tarihinden başlayarak on beş gün içinde tamamlanması veya düzeltilmesi.
- Mükellefçe haber verilen ve ödeme süresi geçmiş bulunan vergilerin, ödemenin geciktiği her ay ve kesri için, 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesinde belirtilen nispette uygulanacak gecikme zammı oranında bir zamla birlikte haber verme tarihinden başlayarak on beş gün içinde ödenmesi.
- Taksit zamanı geçenler pişmanlık zammıyla birlikte, taksit zamanları geçmeyenler ise pişmanlık zammı ödenmeden vadesinde ödenecektir.
Kabul edilen beyanname üzerine yapılacak işlemler
Pişmanlık talebi kabul edilen beyannameye tahakkuk verilir ve beyannamenin verilmesi gereken tarihten, verildiği tarihe kadar olan tarih aralığı için pişmanlık zammı hesaplanır. Ayrıca, elektronik ortamda verilmesi gereken beyannamelere V.U.K mükerrer 355’inci maddesine istinaden sistem tarafından otomatik olarak özel usulsüzlük cezası kesilirken, elektronik ortamda verilmesi gerekmeyen beyannamelere ise VUK m.352-1/1 uyarınca vergilendirme servislerinde usulsüzlük cezası esilecektir.
Pişmanlık hükümleri hangi durumlarda ihlal olur?
Tahakkuk eden vergi ile birlikte pişmanlık zammının 15 gün içinde ödenmesi gerekmektedir. Aksi takdirde, pişmanlık hükümleri ihlal edilmiş olacaktır. Kısmi olarak yapılan ödeme de yine ihlal sayılacaktır. Pişmanlık hükümlerinin ihlal edilmesi durumunda sistem daha önce yapılan tahakkuka ödeme yapılmasına izin vermeyecektir. Pişmanlık ve ıslah sonucu şartlarda ihlal yapılırsa mükellefin pişmanlık ve ıslahla verdiği dilekçe kanuni süresinden sonra verilen beyannameye dönüşecektir. Böylece daha önce pişmanlık ve ıslah hükümlerine göre kesilmeyen vergi ziyaı cezası, ihlal olduğu için %50 olarak düzenlenecektir/kesilecektir.
Pişmanlık ihlalinden sonra yapılacaklar nelerdir?
Ödeme yapabilmek için ilgili dosya memuruna ödeme yapılmak istendiği sözlü veya yazılı olarak bildirildiği takdirde, dosya memuru düzeltme yoluyla pişmanlık talepli beyannameyi, Kanuni süresinden sonra verilen beyannameye dönüştürüp, 15 gün olan pişmanlık talepli ödeme süresini de 1 aya tamamlayacaktır. Daha sonra, pişmanlık zammını gecikme faizine dönüştürecek ve ödeme sistemi açılacaktır. Ayrıca, dosya memuru Kanuni süresinden sonra verilen beyanname statüsüne dönüşen beyannameye, VUK 352 1/1’e göre (2) kat özel usulsüzlük ile yarım kat vergi ziyaı cezasını kıyaslayarak ağır olanı uygulayacaktır. (aynı fiilden kaynaklanıyorsa)
Pişmanlık ve cezadan indirimin farkı
Pişmanlık ve ıslah beyana dayanan tarhiyata; cezadan indirim ise ikmalen, resen ve idarece tarh edilen vergi ve cezalara uygulanır. Genel anlamda VUK‘taki izah müessesesi, pişmanlık ve ıslah kurumu ile vergi ve cezadan indirim müessesi mükelleflerin hakkı olduğu gibi aynı zamanda idari çözüm yoludurlar.
Kaynak: 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu
