İzaha Davet Nedir?
213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 370’inci maddesine göre, incelemeye yetkili olanlarca vergi incelemesine başlanılmadan ya da ilgili takdir komisyonlarına sevk yapılmadan önce verginin ziyaa uğratıldığına yönelik belli bazı emareler olduğuna dair yetkili kişi ve komisyonlar tarafından yapılmış ön tespitler hakkında, tespit tarihine kadar herhangi bir ihbarda bulunulmamış olması şartıyla vergi mükellefleri izaha davet edilebilir.
İzaha davet yazısı tebliğ edilen mükellefler, davet konusu tespitle sınırlı olarak, aynı Kanunun 371 inci maddesinde yer alan pişmanlık ve ıslah hükümlerinden ayrıca yararlanamayacaktır.
İzaha davet yazısının tebliğ tarihinden itibaren 30 günlük süre içerisinde izahta bulunulması durumunda;
- Mükelleflerce yapılan izah sonucu vergi ziyaına sebebiyet verilmediğinin komisyonca anlaşılması hâlinde, mükellefler aynı tespitle ilgili olarak vergi incelemesine veya takdir komisyonuna sevk edilmezler.
- Mükelleflerce yapılan izahın komisyonalarca yeterli bulunmaması hâlinde, değerlendirme sonucunu içeren yazının tebliğ edildiği tarihten itibaren otuz gün içerisinde; hiç verilmemiş olan vergi beyannamelerinin verilmesi, eksik veya yanlış yapılan vergi beyanının tamamlanması veya düzeltilmesi ve ödeme süresi geçmiş bulunan vergilerin, ödemenin geciktiği her ay ve kesri için, 6183 sayılı Kanunun 51’inci maddesinde belirtilen nispette uygulanacak gecikme zammı oranında bir zamla aynı sürede ödenmesi şartıyla vergi ziyaı cezası, ziyaa uğratılan vergi üzerinden %20 oranında kesilir. Bu durum vergi incelemesi yapılmasına ve gerekirse tarhiyatın ikmaline engel teşkil etmez. Yani, inceleme yapılabilir veya takdir komisyonuna sevk yapılabilir.
Birinci fıkra kapsamında yapılmış ön tespitlerin, verginin bu Kanunun 359 uncu maddesinde yer alan fiillerle ziyaa uğratılmış olabileceğine ilişkin olması hâlinde izaha davet hükümleri uygulanmayacaktır. Şu kadar ki, sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge kullanma fiilinin işlenmiş olabileceğine dair yapılan ön tespitlerde, kullanılan sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge tutarının; bir takvim yılında 100 bin Türk lirasını geçmeyen veya bu tutarı geçse bile ilgili yıldaki toplam mal ve hizmet alışlarının %5’ini aşmayan mükelleflere izaha davet edilebilirler. Bu fıkrada yer alan tutar, her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak bu Kanun uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle uygulanır. Alış tutarlarının tespitinde vergiler hariç tutarlar esas alınacaktır.
İzaha Davetten Yararlanılabilecek Olaylar Nelerdir?
- BA-Bs ilgili durumlar,
- Kredi kartı satışları,
- Yıllık beyannameler ile muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin karşılaştırılması sonucunda ortaya çıkar drumlar için,
- Adliye veya SMMM asgari tarifesinin karşılaştırılması,
- Yıllık beyanname üzerindeki indirimlerin Kanunların belirlediği oranları aşması durumunda,
- Dağıtılan kar üzerinden tevkifat yapılmaması durumlarında,
- Geçmiş yıl zarar mahsubunun yanlış yapılması durumlarında,
- KVK 5/1-e uygulamasında,
- Örtülü Sermayeyle alakalı durumlar için,
- Ortaklardan alacaklar hesabı üzerinden faiz hesaplanmaması durumlarında,
- Ortaklık hakkının elden çıkarılmasında beyanname verilme/verilmeme durumlarında,
- Gayrimenkul alım ve satım tutarlarının doğru olarak tespit edilip edilmediği durumlarda,
- Değer artış kazançlarının doğru beyan edilmemesi durumlarında,
- GMSİ gelirlerinin hatalı veya eksik beyan edilmesi durumlarında,
izaha davetten yararlanılabilir…
Ön Tespiti Kimler Yapabilir?
Ön tespit mercii, izaha davet değerlendirme komisyonlarıdır. GİB ve VDK’da yeteri kadar komisyon kurulur. Komisyonlar 1 başkan ve 3 üye vergi müfettişinden oluşur. SBK ön tespitini ise incelemeye yetkili olanlar yapabilecektir.
İzaha Davetten Kimler Yararlanamaz?
Sahte belge düzenleyenler ve/veya VUK’un 359’uncu maddelerindeki fiilleri işleyenler izaha davetten yararlanamayacaktır. Sahte belge kullananlar ise kullanılan SMİYB tutarlarının bir takvim yılında 100 bin Türk lirasını geçmemesi veya bu tutarı geçse bile ilgili yıldaki toplam mal ve hizmet alışlarının %5’ini aşmaması şartıyla izaha davetten yararlanırlar. İlgili yılda, SBK kapsamında alınan mal ve hizmetin tutarı 100 bin Türk lirasını geçerse ve alınan mal veya hizmet ilgili yılda alınan mal ve hizmetlerin toplam tutarının % 5’ini aşarsa bu mükellef izaha davetten yararlanamayacaktır.
İzaha Davet Yeterli Bulunmazsa Ne olur?
İzaha davet yeterli bulunmazsa, beyanname verilmesi gerektiği mükellefe bildirilir. Mükellef, izahın yapıldığı tarihten itibaren 15 günlük süre sona ermeden beyanname verir ve izah zammını öderse, vergi ziyaı cezası % 20 oranında uygulanır. İzah yeterli bulunmazsa ve mükellef tarafından 370’inci maddedeki şartlar yerine getirilmezse, inceleme ve takdire sevk işlemi yapılır.
Vergi ve izah zammı 15 gün içinde ödenmez ise, % 20’lik ilk ceza % 50’ye ikmal edilir; izah zammıda gecikme faizine döner.
İzaha davet şartlarını taşımayan mükellefler, incelemeye başlanılmadan veya takdire sevk edilmeden önce beyanname verrelerse, vergi ziyaı cezası % 50 uygulanacaktır. % 20’lik vergi ziyaı ihbarnamesi, tebliğ tarihinden itibaren mükellef terhiyat sonrası uzlaşma talep edebilir.
İlgili komisyona 15 gün içinde izahta bulunulur, komisyondda kararını 10 gün içinde verir.
