Vergi mükellefi nasıl olunur

Vergi mükellefi olmak için öncelikle olarak gerçek kişi mükellef mi olmak gerekir, yoksa şahsi ve/veya sermaye şirketimi kurmak gerekir; işe başlayacak olanmükelleflerin öncelikli olarak buna karar vermeleri ve ona göre hareket etmeleri gerekmektedir.

Gerçek kişi vergi mükellefiyeti için hangi belgeler gerekli

İşe başlamak için vergi dairesine başvurulduğunda aşağıdaki belgeler mükelleften talep edilecektir:

1. Nüfus Cüzdanının Aslı

(Genellikle ehliyet kabul edilmez, çünkü nüfus cüzdanının gerçek olup olmadığı nüfus sisteminden teyid edilebilir; ancak ehliyetin doğrulamasını yapacak sistem vergi dairesinde olmadığı için ehliyet ve bu mahiyetteki diğer belgeler, genelde kabul edilmeyecektir)

2. İşe Başlama Bildirimi

(Gelir İdaresinin sitesinden veya vergi dairesi sicil servislerinden temin edilebilir)

3. Kira Sözleşmesi

(Eğer iş yapılacak mülk mükellefin kendinin ise kira sözleşmesi gerekmeyecek, ama eğer basit usulde mükellefiyet talep edilirse,  iş yerinin bulunduğu yerdeki belediyeden emsal kira bedeli belgesinin alınıp, vergi dairesine ibraz edilmesi gerekmektedir)

Bunun yanında, basit usul dışında mükellefiyet talep edenler, durumlarına göre işletme veya bilanço esasına göre defter tutmak zorunda oldukları için işe başlamadan önce iş yeri adresinin bulunduğu yerdeki noterde defterlerini tasdik ettirmek zorundadır. Noterler bu iş için defterin sayfa sayısına göre değişmekle beraber, defter tasdik ücreti talep edecektir. Ancak, defter tasdik işlemini mali müşavire yaptırırsanız mali müşavirde sizden “defter tasdik ücreti” talep edebilecektir.

Gerçek kişi mükellefiyet açılışı nasıl yapılır

Gerçek kişi mükellef olabilmek için iş yeri adresinin bulunduğu yerin vergi dairesinin sicil servisine, yukarıda belirtilen belgelerle birlikte işe basladıktan sonra en geç 10 gün (VUK 168) içinde ilgili kişiler bizzat veya avukat veyahut mali müşavir aracılığı ile başvurulabilecektir.

Bunun üzerine, sicil servisi memuru gerekli kontrolleri yaparak mükellefiyet talebinin yerinde olup olmadığının kontrol edilmesi amacıyla belirtilen adrese “İşe Başlama” yoklaması çıkartır ve ilgili yoklama fişini yoklama memurlarına teslim eder. Bu yoklama üzerine yoklama memurları, işlem yönergesine göre 15 gün içinde (büyük şehirlerde daha uzun sürebilir) belirtilen adrese gelir ve ilgili adreste gerçek bir ticari faaliyet olup olmadığını yoklama fişiyle tespit eder ve ilgili yoklama fişini tekrar sicil servisine iade eder.

Eğer mükellefin talebi üzerine belirtilen adreste gerçek bir ticari faaliyet olduğu tespit edilirse, sicil servisince mükellefin işe başlama kaydı yapılır ve mükellefe bir tarh dosyası açılır ve bu dosya sürekli vergilendirme servisine gönderilir.

Yoklama sırasında iş yeri olarak belirtilen adres tamamen boş ise veya tadilat halinde ise mükellefiyet kaydı açılmayabilir. (Serbest meslek kazancı elde edenler için bu şartlar aranmayabilir) O yüzden tadilat vb. işlemler bitince vergi dairesine başvurulmalıdır. Tadilata başlanması işe başlandığını göstermez.

İşe Başlamak İçin Devlet veya Memurlar Ücret Talep eder mi

Mükelleflerin için işe başlamak için Maliye Bakanlığı nezdinde yapılan bütün işlemler tamamen (istisnasız) ücretsizdir. Devlet işe başlama için kesinlikle herhangi bir bedel veya ücret talep etmez. Memurlarda  yoklama da dâhil olmak üzere yaptıkları hiçbir iş için mükelleften kesinlikle para veya benzeri herhangi bir ücret veyahut ayni ve nakdi bedel veya ücret yerine geçebilecek farklı bir mal veyahut hediye talep edemezler. Aksi takdirde memurlar durumun özelliğine göre, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunun 250. Maddesindeki irtikâp suçu ile 252. Maddesindeki rüşvet suçunu işlemiş olabilecektir. Böyle bir durumla karşı karşıya kalan vatandaşlar doğrudan doğruya iş yeri adresinin bulunduğu yer savcılığına başvurmaları gerekmektedir.

İşe Başlamanın Maliyeti ne kadar

Yukarıda anlatıldığı üzere, mükellefler için işe başlamak tamamen ücretsizdir. Sadece defter tutacak olan mükellefler notere defter için “defter tasdik ücreti” öderler. Bunun yanında, birde bastırdıkları fatura koçanları için anlaştıkları Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı matbaalara bunun bedelini öderler. Fakat şirket kuranlar için sermaye koyma, ticaret odası kaydı, sözleşme vb. gibi durumlar nedeniyle başka maliyetler ortaya çıkacabilecektir. Bunun dışında, işe başlamayla ilgili herhangi bir masrafları olmayacaktır. Ancak, gerçek kişiler veya kurumlar yukarıdaki işlemleri mali müşavirlere yaptırırlarsa, mali müşavirlerde yukarıda defter tasdikle ilgili olduğu gibi “işe başlama” ile ilgili de ayrıca ücret talep edebilecektir.